Vorig jaar kreeg ik een folder in de hand gedrukt, getiteld “corona in de Bijbel”. Hierin werd beweerd dat de tovenarij genoemd in het boek Openbaring (18:23) bestaat uit vaccinaties. Ons woord farmacie is namelijk afgeleid van het Griekse woord φαρμακεια (farmakeia) dat in de genoemde tekst wordt vertaald als tovenarij. Als iemand die zich in het verleden veel heeft beziggehouden met profetieën, maar daar erg voorzichtig mee is geworden, ben ik nog altijd geïnteresseerd in de verschillende manieren waarop het boek Openbaring wordt uitgelegd, misbruikt of genegeerd.

En ik was zeker niet de enige. De folder kwam vermoedelijk van Kenneth Johannes Kerver, die met behulp van € 150.000 aan donaties billboards langs de weg heeft laten zetten met daarop “Het einde is begonnen. Blijft u straks achter? Kies Jezus!”. In het Nederlands Dagblad van 18 december 2021 verscheen vervolgens een interview met hem en 6 andere tegenstanders van de mRNA-vaccinaties. Ernst Leeftink, predikant van de GKV, reageerde op 10 januari 2022 op zijn site met een weerlegging. Omdat de bilboards ook verwezen naar de “geheime opname”, schreef hij 3 dagen later ook daarover een artikel. Het eerste artikel zorgde vervolgens weer voor ophef in onder andere de facebook-groep voor predikanten en pastores.

Context en stromingen

Waar gaat het in Openbaring 18 over? Het gaat over de val en bestraffing van een duister en zondig rijk genaamd het grote Babylon, dat zich schuldig heeft gemaakt aan hoererij, moord en misleiding door tovenarij. Met name de “koningen der aarde” zijn misleid en hebben hoererij met haar bedreven. Bovendien is er meerdere malen sprake van kopen, koopwaar en kooplieden. De kooplieden worden de “machtigen der aarde” genoemd.

Deze machtigen hebben ook een monopolie. In hoofdstuk 13 werd namelijk aan iedereen een merkteken gegeven, zonder welk er geen handel gedreven kan worden. Tot slot is belangrijk dat Babylon niet alleen wordt vergeleken met een grote stad, maar ook met een onreine vrouw. Deze vrouw is duidelijk de tegenhangster van de zwangere vrouw die in hoofdstuk 12 het leven geeft aan een goddelijk kind en vaak als symbool wordt gezien van de kerk.

Voor we dieper ingaan op φαρμακεια is het goed om te beseffen dat er vier belangrijke stromingen zijn als het gaat om de uitleg van de profetieën van Johannes.

  • Het preterisme neemt aan dat alle profetieën over de eindtijd al in vervulling zijn gegaan in de eerste eeuw na Christus (in keizer Nero en de Joodse oorlog) of in de 5e eeuw (val van het Romeinse rijk). Het preterisme was vooral een reactie op het historicisme tijdens de nadere Reformatie.
  • Historicisten zagen de paus als de antichrist en de Rooms-katholieke kerk als de ontrouw geworden vrouw, de tegenhanger van de ware kerk die op de achtergrond was geraakt. Deze opvatting is nog steeds te vinden bij een groot deel van de Zevendedags-adventisten en sommige “evangelische” christenen.
  • Dan is er een groep die alles in de toekomst plaatst.
  • Momenteel misschien wel de belangrijkste groep is echter die welke geen enkele voorspellende waarde aan het boek toekent of zelfs wenste dat het boek nooit in de Bijbel was opgenomen, omdat er al zo vaak een opportunistische uitleg aan werd gegeven.

Luther gaf de voorkeur aan “boeken die Christus helder en duidelijk verkondigen”. Daar hoorden de brief van Jakobus en de Openbaring van Johannes volgens hem niet bij, maar hij heeft nooit gesteld dat Openbaring buiten de Bijbelse canon had moeten blijven. Ook is de relatief geringe aandacht voor dit boek niet blijvend geweest. Bullinger, de opvolger van Zwingli en een tijdgenoot van Calvijn, zou bijvoorbeeld in 1558 een commentaar over Openbaring uitgeven met daarin 100 preken.

Ik denk dat het negeren van Openbaring dan ook vooral een modern probleem is. Veel reacties van collega-voorgangers kwamen hierop neer. In de reacties op welke uitleg van Openbaring dan ook, kon je direct een soort reflexmatige minachting en verontwaardiging waarnemen. Dat iemand überhaupt de euvele moed had om te proberen een boodschap voor onze tijd te ontwaren! Maar als je dan vraagt wat men er zelf onder verstaat, wordt het stil. Men blijkt zich er niet in te hebben verdiept, of men vindt het onbelangrijk, of men spreekt zichzelf tegen. Een gemiste kans, denk ik, want Christus speelt wel degelijk een centrale rol in het boek en er staan ernstige waarschuwingen in die wel ergens op moeten slaan.

Een gebrekkige weerlegging

De verdienste van zowel Kerver als Leeftink is in ieder geval dat zij de zaak serieus nemen. De kern van het antwoord van Leeftink is dat het Griekse woord twee betekenissen heeft, namelijk geneesmiddel/medicijn òf tovermiddel/tovenarij. Daarom is hier geen sprake van een concrete voorspelling van onze hedendaagse vaccinaties als zijnde misleidend en duivels. Hij onderbouwt dit verder door te kijken naar andere Bijbelteksten waarin het woord φαρμακεια (of een verwant woord) voorkomt. Daar wordt het ook altijd vertaald met tovenarij en niet met geneeskunst. Terecht merkt hij op dat φαρμακεια altijd in verband staat “met ontucht, waarzeggerij, afgoderij en andere verderfelijke, vaak occulte dingen”.

Toch rammelt deze weerlegging op verschillende fronten. En dan bedoel ik niet alleen het “leuke feitje” in de toegift over Openbaring 22:3. Daar beweert Leeftink namelijk dat therapie en genezing niet precies hetzelfde zijn, omdat therapie meestal gericht zou zijn op innerlijke, mentale genezing. Dat is aantoonbaar niet waar. Kijk maar naar woorden als fysiotherapie en gentherapie! Maar met dit voorbeeld verraadt Leeftink wel dat hij voornamelijk gefocussed is op verschillen en niet op overeenkomsten tussen concepten. Op deze manier zou geen enkele bijbelse waarschuwing meer aankomen, want er zijn altijd wel verschillen tussen de gevaren van toen en van nu. De woorden die we daarvoor gebruiken zijn ook niet hetzelfde gebleven. Onze fantasie hoeft niet op hol te slaan, maar de Bijbel vraagt wel altijd enig voorstellingsvermogen van ons.

De kunst van het vertalen

Het feit alleen al dat een woord op meerdere manieren kan worden vertaald, zou te denken moeten geven. Dit betekent namelijk dat geen van beide vertalingen helemaal toereikend is. Er gaan, welke je ook kiest, gegarandeerd nuances en associaties verloren. Waarom is dat erg? Omdat de Bijbel geen wetenschappelijk boek is, maar vol staat met poëzie en symboliek. In de dichtkunst, maar zeker ook in apocalyptische literatuur zoals Openbaring, is het juist de bedoeling om associaties op te roepen.

Voor degenen voor wie de taal van de bijbel hun eigen taal was, ging dat min of meer vanzelf. Wij moeten er enige moeite voor doen. Helaas doen we vaak precies het omgekeerde en verwerpen alle vertalingen en uitleggingen die anders zijn dan we gewend zijn. Ook geven vertalers vaak de voorkeur aan het woord dat de minste vragen oproept en/of aan eenzelfde vertaling op alle plaatsen waar het woord voorkomt. In die zin is een lijstje van teksten waar het woord op gelijke wijze is vertaald, nog geen bewijs dat andere betekenissen rustig afgeserveerd kunnen worden.

Zelf heb ik geleerd om niet alleen naar meerdere vertalingen en mogelijke betekenissen van een woord te kijken, maar ook naar het eventuele verband tussen die betekenissen. Meestal is er een reden waarom een woord op twee manieren kan worden gebruikt, of anders gezegd, waarom twee betekenissen samenkwamen in dat ene woord. Dat is ook hier het geval. We moeten bedenken dat de geneeskunde vroeger nog geen exacte wetenschap was. Geneeskunde en toverkunst overlapten elkaar. Denk bijvoorbeeld aan de alchemie. Ook bij de Egyptenaren was er een dunne lijn tussen geneeskunst en tovenarij, zoals we hierna zullen zien.

Nog een drogreden

Naast de dubbele betekenis van het woord φαρμακεια en de manier waarop het veelal wordt vertaald, geeft Leeftink nog een derde reden waarom het “erg gezocht” zou zijn om Big Pharma opeens als de grote verleider uit het boek Openbaring te zien.  Het woord farmacie is pas een paar honderd jaar oud. Opnieuw maakt hij hierbij de fout om te denken dat het exacte woord dat op enig moment wordt gebruikt om iets uit te drukken of te vertalen doorslaggevend is. Hoewel ik niet denk dat wij bij toeval het woord farmacie zijn gaan gebruiken, is het nog veel belangrijker dat één van de betekenissen van φαρμακεια wel degelijk geneesmiddel / medicijn / giftige stof is. Dat laatste geeft hij ook zelf toe.

Ook valt niet te ontkennen dat Big Pharma zich in onze tijd een monopolie heeft verworven als het gaat om geneesmiddelen. Op natuurlijke en plantaardige geneesmiddelen mogen tegenwoordig zelfs geen gezondheids-aanspraken meer worden vermeld. Men heeft ook de macht en invloed om goed werkende goedkope medicijnen verdacht te maken en te laten verbieden wanneer met nieuwere middelen meer geld te verdienen is. Hoewel dit op zich nog geen bewijs is dat Big Pharma de voorspelde grote verleider is, kun je ook niet zeggen dat het onmogelijk een kandidaat kan zijn.

Tovenarij in de Bijbel

Historianet vermeldt: “De artsen in Egypte konden bijna alle kwalen genezen”. Volgens de Griekse historicus Herodotus kenden de Egyptenaren ook medisch specialisten. In andere culturen bestond het niet dat een arts slechts één ziekte behandelde. In onze tijd is de specialisatie overigens nog veel verder voortgeschreden. Je kunt nu gespecialiseerd zijn in één bepaald virus, bijvoorbeeld corona.

Veel van de kennis en middelen van de Egyptenaren was afkomstig van hun ervaring met mummificatie. Deze kennis wist men vervolgens te gebruiken voor diagnostiek en genezing. De link met tovenarij bestond eruit dat mummificatie bedoeld was om een eeuwig leven af te dwingen en omgeven was met religieuze rituelen. Maar ook de rest van hun geneeskunst stond in dit teken. De zogenaamde “Levenshuizen” waarin hun kennis werd vastgelegd en onderwezen, waren meestal verbonden aan tempels. De beroepen van arts en priester liepen door elkaar. De eigenlijke genezing werd geacht afkomstig te zijn van de goden. Opvallend is verder dat de rol van magie en religieuze rituelen toenam naarmate het rijk vanaf 1000 v.Chr. begon uiteen te vallen. Men vermoedt dat dit een vlucht naar het bovennatuurlijke betrof.

Om eerlijk te zijn, hadden ook bij het volk Israël de priesters vaak een rol als arts. Het grote verschil was dat zij geen macht over de dood pretendeerden te hebben, zelfs niet in samenwerking met God. De Bijbelse waarschuwingen tegen tovenarij betreffen opvallend vaak “dodenbezwering” en het raadplegen van de geest van een dode (Deut. 18:9-14, Lev. 19:31, 20:27). De Egyptenaren geloofden juist dat de farao’s na hun dood een soort halfgoden werden, die op allerlei manieren nog invloed op de levenden uitoefenden.

De waarschuwingen tegen tovenarij kunnen dus ook worden gezien als waarschuwingen tegen afgoderij. Die afgoderij betrof niet alleen de Egyptische goden, maar ook de Egyptische machthebbers, tijdens en na hun leven. De goddelijke status van (een deel van) de doden botste natuurlijk met het monotheïsme van Israël. Dit verklaart mogelijk ook waarom het Oude Testament verrassend weinig te melden heeft over het leven na de dood. De nadruk ligt daar op een eenvoudig vertrouwen op de ene ware God (zie Psalm 73:23-26). In het Nieuwe Testament blijkt dat onze hoop voor de toekomst gebaseerd mag zijn op de opstanding van Jezus Christus.

Een vijfde stroming

Eerder noemde ik 4 mogelijke benaderingen van profetische Bijbelboeken, maar er is nog een vijfde mogelijkheid, die volgens mij de enig juiste is. J.P. van de Giessen schrijft: “Vervulling van het profetische woord kan dus eenmalig zijn, maar evenzeer een langere tijd in beslag nemen (procesmatig verlopen), waarin verschillende, maar slechts ‘gedeeltelijke’ vervullingen zijn aan te wijzen. Vervulling betekent: gaandeweg voller worden.” Hij geeft hiervan ook verschillende illustraties, waaronder Mattheüs 24. Een deel daarvan is in vervulling gegaan bij de verwoesting van de tempel door de Romeinen in 70 na Christus. Een ander deel van hetzelfde hoofdstuk zal pas in vervulling gaan vlak voor de wederkomst.

Voor profeten lijkt de exacte tijd vaak moeilijk aan te geven en/of minder belangrijk te zijn. Mede gelet op de vele symbolen en algemene principes, moet ook rekening worden gehouden met de mogelijkheid van meerdere vervullingen van eenzelfde profetie. Dit past eigenlijk heel goed bij de moderne theologische benadering genaamd “contextuele Bijbelinterpretatie”. Hierbij wordt gezocht naar Bijbelse principes die met bepaalde voorzorgsmaatregelen op meerdere situaties en omstandigheden kunnen worden toegepast. Dat dit mogelijk is, is ook logisch, want er is “niets nieuws onder de zon”. De geschiedenis heeft de neiging zich te herhalen. Voor zulke patronen geldt vaak dat de Bijbel “daar iets van vindt”.

Een voorwaarde om op die manier naar de profetieën en de rest van de Bijbel te kunnen kijken, is wel is dat men zich openstelt voor de mogelijkheid dat de Bijbel over bijna alles iets te zeggen heeft, ook in onze tijd. Dat het geen boek is dat alleen maar historie, regeltjes en generieke bemoedigingen bevat. Maar dat het ons inzicht verschaft in bepaalde spirituele wetmatigheden. Een voorbeeld: het loopt altijd verkeerd af wanneer wij ons vertrouwen uitsluitend stellen in ons eigen menselijk kunnen. Of juist in visioenen die geen rekening houden met de waardigheid en keuzevrijheid van elk individu als geschapen in het beeld van God.

De moeilijkheid hiervan moet niet worden onderschat. Als je zelf onderdeel bent van een bepaalde cultuur, is het heel moeilijk daar kritisch naar te kijken. Voor de Egyptenaren was het ook heel normaal dat het dagelijks leven doordrenkt was van magische praktijken. Het was ook niet allemaal slecht, want men kende wel degelijk een aantal nuttige behandelingen. Aan profeten de uitdaging de gevaarlijke kanten van al deze “nuttige” zaken in heden en toekomst te belichten, zonder zich bij voorbaat vast te leggen op één bepaalde uitingsvorm. Hoe zou u dat hebben gedaan? Waarschijnlijk ook door middel van symboliek. Met als risico (nog steeds) dat mensen er te veel of te weinig mee zouden doen.

Verleid door Big Pharma

Na deze lange inleiding beginnen we hopelijk te zien hoe Big Pharma, inclusief de nieuwe soorten vaccinaties, wel degelijk een (deel)vervulling kan zijn van een profetie over misleiding door een tovenaarsgilde. We moeten dan dus wel kritisch durven kijken naar onze “eigen” verworvenheden en naar de duistere kanten van ons (medisch en politiek) handelen. Dan is het nu tijd om een aantal mogelijke overeenkomsten tussen onze tijd en de tovenaars van toen op een rijtje te zetten.

  1. De Egyptenaren dachten meesters te kunnen zijn over leden en dood. Ook onze virologen en epidemiologen meenden lange tijd een complete snel-muterende virusstam te kunnen uitroeien. En dat zonder nevenschade, wel te verstaan. Moderna, dat nog nooit eerder een vaccin had gemaakt, sprak over een “operating system” waarmee de mens kan worden voorzien van betere “software” zodat in principe alle ziekten kunnen worden uitgebannen. Sommige landen, zoals China en Australië, geloven nog steeds in het “zero Covid” sprookje.
  2. Er is ook nu een sterke vermenging van wetenschap en religie, ook al gaat het nu meer om een seculiere “spiritualiteit” van de vooruitgang. Eerder liet ik hier al zien dat de manier waarop corona wereldwijd wordt bestreden alle kenmerken vertoont van een sekte. Ook schreef ik over de vele nieuwe rituelen die met een bijna religieus fanatisme worden opgelegd en opgevolgd.
  3. Een verbond tussen magiërs en machthebbers. De farao’s kregen meer macht wanneer ze de magiërs hun kunsten lieten doen. Beiden profiteerden. Ook nu moet je meedoen met de visionaire plannen van het World Economic Forum, of je ligt eruit. Dit omvat het tijdig gebruik maken van de corona-crisis om de wereldwijde economie een reset te geven. Alsof de menselijke samenleving een computer is, die je zomaar even opnieuw kunt opstarten. Deze arrogantie is weerzinwekkend, maar de gelovigen zien vooral de goede bedoelingen.
  4. De handel wordt steeds meer gecentraliseerd. Kleine ondernemingen gingen failliet en 160 miljoen mensen belandden onder de armoede-grens, terwijl het bezit van de 10 rijksten tijdens de pandemie verdubbelde. Openbaring spreekt van “de machtigen der aarde”. De drie-eenheid van de grote tech-, farma- en financiële instellingen heeft een nooit eerder gekende macht. De tech-bedrijven, die nog maar relatief recent op het toneel zijn verschenen, zorgen er bovendien voor dat elk kritisch geluid doeltreffend wordt gecensureerd. De schermutselingen tussen landen en bedrijven moeten ons niet verblinden voor het feit dat achter de schermen bijna alles al wordt gecoördineerd door een ultrarijke elite. Steeds vaker horen we over de zegeningen van de publiek-private samenwerking, maar vaak wordt hierbij de democratische controle uitgehold. De politiek verbergt zich achter de ingehuurde “deskundigen” en omgekeerd. Intussen profiteren vooral de industrie en het grootbedrijf. Omdat ze zo succesvol zijn, kunnen ze het zich zelfs veroorloven hun ware aard te tonen. Het boek “The Great Reset” van Klaus Schwab is gewoon te koop, en politici lopen vrolijk rond met speldjes van het WEF en spreken over “Build Back Better”. Nog geloven de meesten dat er niets aan de hand is.
  5. Het mag wat kosten, in geld en in levens. Zoals de Egyptenaren kapitalen (en de levens van slaven) spendeerden aan de graven voor de farao’s, hun paleizen en tempels, zo gaven onze overheden de afgelopen 2 jaar vele miljarden uit, die ze niet hadden en dus moesten lenen, aan testcentra, vaccins, propaganda en compensatie voor lockdowns. Wijzelf waren het onderpand. Het in quarantaine plaatsen van mensen zonder klachten is overigens nieuw en omstreden. Vergelijkingen tussen landen met en zonder strenge lockdowns laten geen grote verschillen qua totaal aantal besmettingen zien. De lockdowns waren dan ook vooral bedoeld om de besmettingen over een langere periode te spreiden (lees: de zorgcapaciteit laag te kunnen houden) en om de psychologische druk op te voeren om je te laten vaccineren. Dat laatste geldt zeker voor de anders totaal onnodige lockdown van december 2021 in Nederland. Eerder werd in Nederland een negatief advies van ambtenaren, waaruit bleek dat een lockdown ruim 500.000 levensjaren meer kost dan erdoor worden gered, door minister Wiebes achtergehouden. Ook talloze signalen en onderzoeken over angsten, depressies, zelfmoorden, leerachterstanden, vereenzaming en polarisatie, werden volledig genegeerd. In een land als Oeganda, waar leerlingen geen online-lessen kunnen volgen, werden de scholen niettemin 2 jaar lang gesloten, waardoor talloze jonge levens compleet werden verwoest. Zo’n 30 procent van de leerlingen zal waarschijnlijk nooit meer terugkeren. Velen zijn gaan werken, werden zwanger of trouwden eerder. Dit alles ondanks de hoge natuurlijke immuniteit die op dit continent volgens Ab Osterhaus aanwezig is. Maar de landen hadden er een wedstrijd van gemaakt wie de strengste regels zou invoeren en “dus” het meeste gaf om de gezondheid van zijn bevolking. Bedenk even dat ook bij de Egyptenaren alles wat ze deden zogenaamd ten bate van het volk was. Met dit voorwendsel zijn in de loop der geschiedenis de meest verschrikkelijk dingen gedaan. Niet voor niets staat in Psalm 118:9 “Het is beter tot den HEERE toevlucht te nemen, dan op prinsen te vertrouwen”.En tot slot, in België wilde men liever 50.000 ongevaccineerde zorgmedewerkers ontslaan of voor 6 maanden schorsen dan ze, zoals men altijd zonder problemen had gedaan, beschikbaar houden voor de zorg.
  6. Als blijkt dat de economie instort, de inflatie toeneemt en zelfs het dodental niet omlaag gaat (door achterstanden in de zorg en door complicaties van de vaccins), wijt men dit niet aan de maatregelen of aan een falend monetair systeem, maar aan gebrek aan discipline, verantwoordelijkheid en visie bij de bevolking. Net als in Egypte zie je in een periode van verval eerder een toename dan een afname van rituelen en bijgeloof. Sommige landen hebben 2G ingevoerd terwijl niet bewezen is dat dit helpt en terwijl de pandemie al afnam. Toen bleek dat de bescherming van de vaccins snel in kracht afnam, ze so-wie-so geen besmettingen voorkwamen, dat ze slecht werkten tegen omicron en daar ook niet tegen hoeven te werken, werden toch snel weer grote bestellingen geplaatst voor nieuwe prikrondes in 2022 en 2023. Opeens vond men dat mondkapjes ook buiten maar moesten worden gedragen. Recent las ik (Trouw 13 januari 2021) over een slecht onderzoek naar de afname in de tijd van de ziekteverwekkende eigenschappen van aerosolen. Hieruit concludeerden de corrupte media direct dat aerosolen toch “een ondergeschikte rol” spelen. De anderhalve meter (waarbinnen grote druppels op de grond vallen) zou toch belangrijker zijn. Dat was mooi meegenomen, want dan hoefden scholen niet te worden voorzien van kostbare ventilatiesystemen.
  7. Successen worden daarentegen altijd toegeschreven aan de eigen magie. Omdat het corona-virus een luchtweg-virus is, heb je er in de zomer bijna geen last van. Maar wij moesten geloven dat de maatregelen zo geweldig werkten. Als dat zo is, waarom kregen we na de zomer dan nieuwe golven? Terwijl men prat ging op de wetenschap, werd de wetenschap in feite juist genegeerd. En soms heeft men inderdaad ergens succes mee. In Exodus 7-12 wordt beschreven hoe de Egyptische priesters de meeste wonderen die Mozes deed, zelf ook konden doen. Deze successen maakten hen alleen maar eigenwijzer. Uiteindelijk zouden ze de rampen die ze over zichzelf hadden uitgeroepen, niet kunnen stoppen. Interessant is nog, dat 8 van de 10 plagen in het boek Openbaring terug te vinden zijn. Alsof de Bijbel hiermee wil zeggen: de geschiedenis herhaalt zich. De mens blijft God uitdagen.
  8. Egypte en Babylon staan beide symbool voor aardse machten die het volk van God onderdrukken (vrijheidsbeperking) en verleiden, direct, via machthebbers of via al even machtige kooplieden. Amazon, Netflix, Pfizer? En de kerk zelf is zo wit als sneeuw? Was het maar zo eenvoudig. De tegenstelling zit in iedereen. Wel roept de Bijbel ons op alert te zijn. Want velen zullen de verleidingen van deze wereld niet kunnen weerstaan, zeker wanneer deze worden gepresenteerd als “goed voor iedereen”, zoals thuiswerken, afstand houden en aanhoudend testen. Of wanneer een beroep op ons wordt gedaan om anderen te beschermen. De meesten van ons zullen daar van nature gehoor aan geven, zonder na te denken of het echt zo is en misschien zelfs schadelijk kan zijn. Gezondheid is immers veel meer dan kortstondige kunstmatige immuniteit tegen een griep-achtige virusfamilie.

Conclusie

God heeft de mens een verstand gegeven waarmee allerlei nuttige uitvindingen mogelijk zijn, ook op medisch gebied. Wanneer we ons verstand echter gebruiken om het onmogelijke te forceren en valse beloften te doen, dan keren we daarmee terug naar de magie. Het woord tovenarij in het boek Openbaring (of waar dan ook) sluit het opdringen van onvoldoende geteste uitvindingen en sociale veranderingen zeker niet uit. Dit des te meer wanneer de plannen voor een wereldwijde transformatie al vóór de pandemie in het verborgene (occult) blijken te zijn gemaakt. De kerken gaan ervan uit dat “het tijdperk van de grote verhalen” voorbij is, waardoor ook het christendom minder in de belangstelling staat. Zij onderschatten echter de invloed van een nieuw verhaal, dat van de technocratie en het transhumanisme. Dat verhaal is een gevaarlijke concurrent omdat het pretendeert de mens in alle opzichten veiligheid en geluk te kunnen bieden.

Of, zoals Klaus Schwab schreef: “Je zult niets bezitten en gelukkig zijn”. Maar wat als je straks niets meer bezit en ook niet gelukkig wordt? Wat als je tot een groep behoort die opgegeven of uitgesloten wordt, want niet bekeerbaar tot de nieuwe technocratische religie, waarin een elite van bedrijven en “filantropen” zich laat aanbidden? Wat als sustainability toch alleen blijkt te draaien om het uitdunnen van de wereldbevolking? Wat als er weer te vroeg wordt gejuicht over het verbeteren van het prachtige menselijke immuunsysteem of van de hele schepping? Wanneer de Bijbel ons waarschuwt tegen machten met teveel invloed en inbeelding, die zich gedragen alsof ze aan niemand verantwoording schuldig zijn, dan moeten we daar iets mee, ook in onze tijd.

De kerk kan zich niet langer veroorloven alleen aan te geven wat deze dingen niet kunnen betekenen. Ze kunnen niet serieus menen dat alles wat van deze machthebbers komt, een zegening van God is, die we gedwee moeten accepteren. Ze kunnen niet al hun spitsvondigheid alleen gebruiken om terechte waarschuwingen te ontkrachten en de menigte volgzaam te houden. Als hun priesters en voorgangers het gevaar niet zien, wat vaker in de geschiedenis is gebeurd, dan moet de profetie maar in ere worden hersteld. Ook het spreken van de profeten is soms gebrekkig, maar ze zijn door God gezonden en hun boodschap moet worden gehoord.